Lệch chuẩn xã hội, thường được hiểu là những hành vi, hành động không phù hợp với những giá trị, chuẩn mực đang được xã hội thừa nhận.
Truyền thông về sức khỏe giới tính cho học sinh
Nhìn chung giới trẻ trên khắp cả nước thời gian qua đã tích cực học tập nâng cao tri thức, rèn luyện đạo đức; xung kích, tình nguyện vì cộng đồng, sống có trách nhiệm với gia đình, xã hội; có ý thức vươn lên trong học tập, lao động, công tác. Tuy nhiên, thời gian gần đây, trên MXH cũng xuất hiện tràn lan những thông tin, lời nói, hình ảnh, video clip tiêu cực liên quan đến việc cổ xúy cho các hoạt động bạo lực, tội phạm, xã hội đen, giang hồ đã thu hút được một lượng bình luận, chia sẻ không hề nhỏ của một bộ phận giới trẻ. Bên cạnh mục đích tìm kiếm, cập nhật thông tin, giao lưu với bạn bè, thì các bạn trẻ dùng MXH để tận hưởng những thú vui cuộc sống và giải trí. Có thể thấy nguyên nhân dẫn đến trào lưu “thần tượng thành phần bất hảo” của một bộ phận giới trẻ trên không gian ảo thời gian qua là do: một bộ phận thanh thiếu niên ở lứa tuổi bồng bột, tâm sinh lý chưa hoàn thiện, lại tò mò, ưa khám phá những điều “bí ẩn” liên quan đến “thế giới giang hồ, kiếm hiệp” trên MXH. Là do sự tiếp tay của một số công ty truyền thông chạy theo lợi nhuận đơn thuần đã tạo ra những “sản phẩm” “câu mồi, thả thính” những chàng trai, cô gái đang ở độ tuổi thiếu chín chắn, thiếu tỉnh táo, để cho những sản phẩm văn hóa độc hại tự tiêm nhiễm vào tâm hồn mình!
Cũng như vậy, trường học là nơi truyền bá tri thức, nuôi dưỡng tâm hồn, xây dựng nhân cách học sinh, sinh viên và được coi là môi trường giáo dục an toàn. Tuy nhiên, thời gian gần đây xảy ra khá nhiều vụ việc bạo lực học đường khiến dư luận xã hội lo ngại. Chúng ta dễ dàng bắt gặp những hành vi lệch chuẩn trong một bộ phận người trẻ: thích sống hưởng thụ, dễ dao động trước hoàn cảnh, thiếu kiềm chế, dễ nản chí khi gặp khó khăn. Nhiều thanh thiếu niên ham chơi, bỏ học giữa chừng, sa đà vào các tệ nạn xã hội, thậm chí là tụ tập băng nhóm ăn nhậu, trộm cắp, hành xử kiểu giang hồ, gây rối trật tự công cộng. Tình trạng thanh thiếu niên văng tục, chửi thề cũng diễn ra phổ biến, đến nỗi nhiều khi chửi thề là câu cửa miệng thay cho lời chào hỏi bạn bè khi gặp nhau.
Hoạt động tuyên truyền kỹ năng sống cho các em
Nguyên nhân sâu xa có một phần trách nhiệm thuộc về gia đình, nhà trường và các tổ chức đoàn thể quần chúng. Nếu các bậc sinh thành mải mê làm ăn đến mức quên cả bổn phận giáo dục con cái; các nhà giáo chỉ chú trọng “nhồi nhét” kiến thức mà không quan tâm đến giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh; nếu các tổ chức đoàn, đội, hội thiếu chăm lo giáo dục, bồi đắp nhân cách cho các em bằng những hoạt động thực tiễn, phong phú, thì sẽ tạo ra “khoảng trống” về đời sống văn hóa, tinh thần cho các em. Chính vì vậy, các em rất dễ bị sa đà vào những trò vô bổ, kỳ quặc trên MXH, làm “teo tóp” cả về tâm lý, tinh thần của một bộ phận không nhỏ giới trẻ.
Những hành vi lệch chuẩn của giới trẻ nếu không được điều chỉnh kịp thời sẽ gây ra những hệ quả xấu với xã hội. Bởi lẽ, những hiện tượng sai lệch trong một nhóm nhỏ có thể nhanh chóng lan mạnh ra cả xã hội, gây mất ổn định xã hội và trật tự trị an, vi phạm pháp luật, sự gia tăng của tội ác, tệ nạn xã hội. Hành vi lệch chuẩn, tiêu cực còn có thể phá vỡ các giá trị đạo đức gia đình và xã hội, gây nên những tác động xấu với lối sống, thuần phong, mỹ tục…
Để hạn chế tình trạng lệch chuẩn trong giới trẻ, cần bắt đầu từ sự giáo dục của gia đình. Sự gương mẫu trong cách ứng xử, lối sống, hành vi… của cha mẹ là phương pháp giáo dục có ảnh hưởng lớn nhất tới con cái. Nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục giới trẻ. Ngoài các giờ học văn hóa, đạo đức trên lớp, nhà trường cần tăng thời lượng cho các chương trình ngoại khóa, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Tổ chức Đoàn, Hội LHTN cần nêu cao hơn nữa vai trò giáo dục thanh thiếu niên, hướng họ vào lối sống tích cực, lành mạnh, vì cộng đồng, chấp hành pháp luật. Bản thân mỗi thanh thiếu niên cũng phải tự ý thức và rèn luyện kỹ năng sống tốt, lành mạnh. Bên cạnh học văn hóa, cần trau dồi kiến thức ứng xử giao tiếp, lối sống, đạo đức của riêng mình và cần biết sàng lọc những giá trị tốt đẹp trong quá trình tiếp nhận từ sách báo, phim ảnh, Internet để hướng đến lối sống lành mạnh, tích cực, đúng “chuẩn”.
Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết. Đây là trách nhiệm chung của cấp ủy Đảng, chính quyền, mặt trận, các ngành, các cấp và toàn xã hội.
Minh Châu
( Biên tập từ nguồn báo Quân đội nhân dân)