Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa giai đoạn 2017-2020 và lập kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030
Ủy ban nhân dân huyện đã quy hoạch diện tích vùng hạn để chuyển đổi cây trồng khác trên địa bàn huyện đến năm 2020 là 200 ha, cụ thể: Cánh đồng Ia Rong và Ia Blang, xã Ia Rong 30 ha; cánh đồng Plei Đung, Plei Dư, Ia Pal và Ia Met, xã Ia Hrú 30 ha; cánh đồng Tung Chrêch và Tung Đao, xã Ia Dreng 20 ha; cánh đồng Plei Djriết, Plei Hai Dong I và II, thị trấn Nhơn Hòa 35 ha; cánh đồng Plei Thơ Ga, Ia Chăm, xã Chư Don 35 ha; cánh đồng Ia Yô 20 ha; cánh đồng Đập Ia Blứ 4, xã la Le 20 ha; cánh đồng Đông xuân, xâ Ia Blứ 10 ha.
Hình ảnh minh họa
Chia giai đoạn thực hiện như sau: Vụ Đông xuân 2015-2016 thực hiện chuyển đổi 50 ha; Giai đoạn 2017-2020 thực hiện chuyển đổi 150 ha.
Kết quả chuyển đỗi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa đến năm 2020: Chuyển đổi cơ cấu cầy trồng từ trồng lúa sang trồng cây hàng năm tổng diện tích đất lúa chuyển đổi từ năm 2017-2020 là 26,575 ha, trong đó: năm 2017 là 13,5 ha; năm 2018 là 13,075 ha; năm 2019 là 0 ha; năm 2020 là 0 ha. Chi tiết diện tích các mô hình, cây trồng chuyển đổi trên đất lúa hàng năm, cụ thể:
Năm 2017: diện tích chuyển đổi 13,5 ha gồm: Triển khai vụ Đông Xuân: 13 ha, trong đó: 06 ha ngô lấy thân tại xã Ia Hrú; 05 ha đậu tương (04 ha tại xã Ia Dreng, 01 ha tại xã Ia Phang) và 02 ha rau an toàn cho 04 mô hình tại xã Chư Don; triển khai vụ Đông Xuân: 0,5 ha rau an toàn tại xã Chư Don, trong đó: 0,1 ha trồng ớt hiểm, 0,1 ha dưa leo, 0,1 ha đậu cove, 0,2 ha rau ăn lá các loại.
Hiệu quả từ mô hình chuyển đổi: (1) Mô hình trồng đậu tương và ngô lấy thân, qui mô 11 ha tại các xã la Dreng, la Hrú, la Phang. Qua tổng kết cho thấy cây đậu đen, ngô nếp, ngô lấy thân phù hợp trên đất ruộng lúa, đặc biệt đối với đất ruộng có kết cấu đất pha cát, tiêu nước tốt cho năng suất cao, năng suất đậu tương ước tính khoảng 0,72 tấn/ha, ngô lấy thân ước năng suất sinh khối đạt 2,9 tấn/ha; lợi nhuận chênh lệch cao so với trồng lúa (từ 1.050.000 đồng đến 1.950.000 đồng/ha) với chu kỳ sản xuất ngắn 2,5 tháng. Mặt khác, trong điều kiện thời tiết, khí hậu có nhiều biến đổi bất lợi cho sản xuất, tình hình khô hạn trong những năm qua liên tục xảy ra, nguồn nước tưới cho cây trồng ngày càng khó khăn, do vậy việc sản xuất lúa là loại cây trồng có nhu cầu lượng nước tưới rất lớn, nếu khô hạn cuối vụ phải tưới nước bổ sung thì chi phí sản xuất sẽ tăng lên rất lớn, người sản xuất lúa bị thua lỗ lớn. Ngược lại đối với trồng đậu tương và trồng ngô lấy thân, nhu cầu lượng nước tưới thấp hơn nhiều so với cây lúa, chi phí tưới sẽ thấp hơn và thời gian nhanh hơn, sẽ tránh được khô hạn cuối vụ và ít rủi ro hơn rất nhiều so với trồng lúa trong điều kiện hạn hán; (2) Mô hình trồng rau an toàn: bước đầu đã xây dựng được mô hình sản xuất rau an toàn kết hợp ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm nước. Định hướng sản xuất phù hợp với chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của thị trường tiêu thụ trong thời điểm triển khai dự án, giá rau trên thị trường thấp hơn giá thành sản xuất kết hợp sâu bệnh hại bùng phát giai đoạn cuối vụ không khống chế được. Vì vậy, mô hình chưa đạt hiệu quả. Một số loại rau ăn lá bị sâu bệnh phát triển mạnh nên ảnh hưởng đến năng suất cuối vụ. Tổng sản lượng mô hình ước đạt khoảng 3-3,5 tấn/ha.
Năm 2018: diện tích chuyển đổi 13,075 ha gồm: triển khai vụ Đông Xuân: 9,075 ha, trong đó: đậu đen xanh lòng 5,075 ha ( 2,6 ha tại xã Ia Rong, 2,475 ha tại xã Ia Dreng); bí đỏ lấy ngọn 02 ha (1,08 ha tại xã Ia Rong, 0,92 ha tại xã Ia Dreng) và bí xanh cấp 02 ha tại xã Ia Dreng; triển khai vụ Đông Xuân: 04 ha, trong đó: 03 ha tại xã Ia Phang (gồm: 01 ha bí xanh, 01 ha bí đỏ và 01 ha đậu đen xanh lòng) và 01 ha bắp nếp tại xã Chư Don.
Hiệu quả từ mô hình chuyển đổi: Mô hình cây đậu đen xanh lòng, bí xanh, bí đỏ lấy ngọn, bấp nếp lấy trái phát triển phù hợp trên đất ruộng lúa, đặc biệt đối với đất ruộng có kết cấu đất pha cát, tiêu nước tốt cho năng suất cao. Sự khó khăn về nước tưới và sự tham gia của các hộ dân thực hiện mô hình chưa nhiệt tình nên có một số diện tích chuyển đổi đem lại hiệu quả chưa cao, hiệu quả kinh tế chưa đem lại như mục tiêu của các mô hình đề ra.
Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030: Tổng diện tích đất lúa dự kiến chuyển đổi là 52 ha; trong đó: Đất 2 vụ lúa chuyển đổi 17 ha và đất 1 vụ lúa chuyển đổi 35 ha.
Phân chia theo giai đoạn: Từ năm 2021-2025: là 27 ha. Trong đó: xã Ia Hrú là 22 ha (đất lúa 2 vụ là 07 ha và đất lúa 1 vụ 15 ha); xã Ia Ròng là 05 ha đất lúa 1 vụ. Cụ thể: Năm 2021 là 04 ha. Trong đó: xã Ia Hrú là 03 ha (đất lúa 2 vụ là 01 ha và đất lúa 1 vụ 02 ha), xã Ia Ròng là 01 ha đất lúa 1 vụ; Năm 2022 là 04 ha. Trong đó: xã Ia Hrú là 03 ha (đất lúa 2 vụ là 01 ha và đất lúa 1 vụ 02 ha); xã Ia Ròng là 01 ha đất lúa 1 vụ; Năm 2023 là 05 ha. Trong đó: xã Ia Hrú là 3,5 ha (đất lúa 2 vụ: 1,5 ha và đất lúa 1 vụ 02 ha), xã Ia Ròng là 1,5 ha đất lúa 1 vụ; Năm 2024 là 07 ha. Trong đó: xã Ia Hrú là 5,5 ha (đất lúa 2 vụ: 1,5 ha và đất lúa 1 vụ 04 ha), xã Ia Ròng là 1,5 ha đất lúa 1 vụ; Năm 2025 là 07 ha. Trong đó: xã Ia Hrú là 07 ha (đất lúa 2 vụ: 02 ha và đất lúa 1 vụ 05 ha). Định hướng đến năm 2030 là 25 ha tại xã Ia Hrú (đất lúa 2 vụ: 10 ha và đất lúa 1 vụ 15 ha).
Ksor Bun