Với lợi thế về số giờ nắng cũng như năng lượng bức xạ mặt trời, Chư Pưh được đánh giá là nơi có nhiều tiềm năng phát triển các điện mặt trời (ĐMT) áp mái cũng như ĐMT kết hợp với nông nghiệp công nghệ cao. Nhờ vậy, trong thời gian qua, nhiều nông dân trên địa bàn huyện Chư Pưh đã phát triển điện mặt trời kết hợp sản xuất trồng nấm đang là mô hình sinh lợi kép, vừa giúp tăng thêm doanh thu cho doanh nghiệp, vừa tạo ra sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao.
Thăm quan trang trại nấm kết hợp áp mái điện mặt trời
Trên cơ sở Dự án trang trại sản xuất nông nghiệp kết hợp điện mặt trời áp mái do Công ty TNHH một thành viên Xây dựng Nhị An Gia Lai đầu tư vốn, nhân công và dây chuyền sản xuất, đầu năm 2021, nhận thấy, toàn bộ diện tích bề mặt dưới công trình điện còn để trống, gây lãng phí, hộ bà Nguyễn Thị Thanh và Trần Thị Mỹ Hạnh (thôn Thơ Ga B, xã Chư Don) đã liên kết với Hợp tác xã Nông nghiệp Hữu cơ An toàn FAOS đầu tư trên 500 triệu đồng trồng nấm Bào ngư xám và nấm mèo (Mộc Nhĩ) với diện tích hơn 2 ha. Trong đó, HTX cung cấp toàn bộ nguyên liệu và bao tiêu sản phẩm. Trong những tháng đầu, nấm sẽ được đóng thành bịch nhỏ và hấp trong vòng 10 tiếng đồng hồ, sau đó để nguội và cấy meo nấm vào bịch, xếp trên nền gạch. Sau 1 tháng, khi nấm chuyển sang màu trắng sẽ được mở nắp phôi và tiến hành các bước tưới cho nấm nở. Trong quá trình làm nấm, quan trọng nhất vẫn là công đoạn quản lý nhiệt độ độ ẩm và công nghệ tưới áp dụng để tạo ra được sản phẩm đều, đẹp, không bị hư hỏng. Việc chăm sóc cũng rất tỉ mỉ, không nặng nhọc, nhưng đòi hỏi sự kiểm tra thường xuyên, từng bịch nấm một để phát hiện nấm bệnh và loại bỏ để không lây lan sang những bịch nấm còn khỏe. Nấm thành phẩm hoàn toàn sạch, hoàn toàn không sử dụng phân kali, đạm để kích thích quá trình phát triển. Đến nay, sau hơn 6 tháng đầu tư, sản phẩm nấm của đơn vị đã cho thu hoạch, với sản lượng bình quân đạt từ 2-3 tấn nấm tươi trên 1 tháng. Từ chỗ chỉ sản xuất nấm Bào ngư xám, đến nay, HTX đã mở rộng trồng thêm nấm mèo (mộc nhĩ) là loại nấm có thể sấy khô bảo quản được lâu hơn. Đến nay, trang trại nấm có 100.000 bịch nấm bào ngư, 20.000 bịch nấm mèo, giá nấm bán trên thị trường hiện tại dao động từ 26-32 đồng/kg, sau khi trừ chi phí ước tính doanh thu dự kiến đạt 700 triệu đồng. Sản phẩm hiện đang được giao bán trên địa bàn tỉnh và các tỉnh miền trung như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định. Thời gian tới, Hợp tác xã sẽ mở rộng thêm để trồng thêm nấm Rơm, nấm Sò, nấm Linh Chi. Hợp tác xã cũng sẽ đầu tư thêm một số máy móc, thiết bị để phục vụ cho việc sơ chế bảo quản đông lạnh, sấy khô, nấm chế biến thành phẩm và hướng sản phẩm đến thị trường xuất khẩu. Ông Trần Văn Công-Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã An toàn FAOS, xã Ia Ròng, huyện Chư Pưh cho biết: “Trong thời gian vừa qua, Hợp tác xã FAOS đã cùng với định hướng của địa phương đã có sự liên kết, kết hợp với một số doanh nghiệp trên địa bàn như với công ty Nhị An (Gia Lai) cùng hợp tác đầu tư để hợp tác sử dụng phần khoảng không ở dưới trang trại điện áp mái để chuyển đổi mục đích sang sử dụng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, cụ thể ở đây là trồng nấm. Qua một thời gian triển khai, chúng tôi đánh giá cơ bản cái mô hình này mang lại hiệu quả thu nhập, doanh thu cũng như tạo công ăn việc làm cho người dân trên địa bàn. Mong muốn trong thời gian tới, giữa Hợp tác xã với các doanh nghiệp và chính quyền địa phương cùng nhau tìm ra giải pháp để xây dựng chuỗi liên kết, chuỗi giá trị, sản xuất ứng dụng những cái tiềm năng sẵn có ở địa phương để tạo vùng nguyên liệu cho doanh nghiệp hay đơn vị đối tác thu mua để tiêu thụ sản phẩm nấm”.
Không chỉ làm kinh tế, trang trại nấm của Hợp tác xã Nông nghiệp Hữu cơ An toàn FAOS và hộ liên kết còn giải quyết lao động thường xuyên cho nhiều lao động tại địa phương, góp phần giúp nhiều gia đình ổn định cuộc sống, nhất là trong bối cảnh tiêu chết hàng loạt, dịch bệnh khó lường, nhiều gia đình rơi vào cảnh khó khăn như hiện nay. Chị Lê Thị Phượng-Thôn Hòa Hiệp, thị trấn Nhơn Hòa, huyện Chư Pưh cho biết: “Trước kia chưa có trang trại nấm, em phải đi làm ăn xa để tìm thu nhập cho gia đình nhưng từ khi có trang trại nấm rồi là bọn em có thu nhập thêm từ 5-6 triệu đồng/tháng, em không phải đi làm xa nữa”.
Không chỉ kết hợp điện mặt trời kết hợp trồng nấm, trên địa bàn huyện Chư Pưh đang nở rộ trang trại kết hợp điện mặt trời với các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Hiện, toàn huyện có khoảng 34 mô hình dự án đầu tư trang trại đã triển khai sản xuất nông nghiệp, với các loại cây trồng gồm nấm Bào Ngư, nấm tai mèo, trồng Đinh Lăng, Nha Đam, Sâm Đương Quy…Ông Nguyễn Long Khánh-Trưởng Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Chư Pưh cho biết: “Từ cuối năm 2019 và năm 2020 thì trên địa bàn huyện Chư Pưh có các hộ cá thể đến địa bàn huyện đăng ký các chương trình sản xuất nông nghiệp quy mô trang trại kết hợp áp mái điện năng lượng mặt trời. Qua công tác kiểm tra, đến thời điểm này thì chúng tôi đánh giá hiện nay mô hình phù hợp là mô hình sản xuất nấm dưới các mái điện có khả năng phù hợp cao nên qua tìm hiểu HTX An toàn FAOS kết hợp với hộ kinh doanh điện mặt trời triển khai mô hình này rất có tiềm năng, sản xuất hiệu quả. Chính vì vậy, nhân đây phòng Nông nghiệp muốn giới thiệu này cho các trang trại khác nghiên cứu, tham quam và áp dụng cho trang trại mình”
Việc kết hợp phát triển năng lượng mặt trời với sản xuất nông nghiệp công nghệ cao không chỉ giúp giảm chi phí, tăng doanh thu mà còn giúp xây dựng quy trình sản xuất sạch, tạo lập chuỗi cung ứng bền vững. Có thể nói, mô hình được triển khai đang góp phần giải quyết bài toán về việc sử dụng tài nguyên đất giữa sản xuất nông nghiệp sạch và phát triển năng lượng sạch./.
Hồng Tuyết